De sound of silence bonkt oorverdovend luid
14 augustus 2020
Beeld je in: geen muziek op de radio. Geen dansopvoeringen van je kinderen bijwonen. Geen theatervoorstelling van je favoriete gezelschap. Geen Netflix om te bingewatchen. Vergeet genieten van live-bandjes op een zomeravond met een cocktail in de hand, een sublieme uitvoering van Rachmaninov 3 en troost vinden in dat éne nummer als je liefdesverdriet hebt. Dat is een leven zonder cultuur.
Cultuur is de maïzena van onze maatschappij. Het brengt mensen samen, zet ons aan het denken en biedt ons een uitweg voor onze gevoelens. Het doet ons lachen en biedt ons troost. Maar het doet meer dan dat: cultuur ondersteunt ons toerisme, onze lokale economie en onze horeca. Wie dat niet inziet, kijkt beter eens rond. Mensen gaan na een voorstelling nog iets drinken. Ze doen een uitstap naar een bepaalde regio om die éne tentoonstelling te kunnen zien en terwijl kopen ze iets bij de lokale handelaar. Ze genieten van het bruisend nachtleven maar overdag hangen ze graag eens de toerist uit.
Na de lockdown mochten veel organisatoren terug aan de slag, mits de nodige maatregelen. Voor vele premières die nooit het daglicht zagen werden creatieve oplossingen gezocht. Binnen is een bezetting van max. 100 personen toegelaten, buiten 200. Dit ongeacht of de locatie meer mensen per oppervlakte met de nodige afstand aankan. In het buitenland houden ze hier veel meer rekening mee; waarom kan dit niet bij ons?
Wat er nu gaande is, treft een hele sector vol lokale ondernemers. Het gaat over meer dan diegenen die je ziet op een podium. Toeveranciers gaan over de kop. Zelfstandige, lokale ondernemingen zoals BM Projects gaan failliet omdat projecten niet meer doorgaan. Sinds maart zagen zo’n 3000 bedrijven hun inkomsten met meer dan 90% dalen. Experten uit de sector voorspellen nu al een bloedbad in september. Meer dan 85.000 mensen dreigen zonder inkomen te vallen. Dit gaat over meer dan 10 keer Ford Genk. Een volledige lockdown in de cultuur zal veel meer kosten meer dan de 1% subsidies uit de begroting, die trouwens niet bij de kunstenaars zelf terecht komt. Dus aan zij die deze cultuureuthanasie toejuichen omdat ze vinden dat “die linkse subsidiegraaiers hun geld niet verdienen”: is dit dan een betere optie?
De initiatieven die de evenementensector nu neemt, zijn niet rendabel. Toch doen ze het, omdat onze artiesten en eventorganisators doorgewinterde ondernemers zijn die zich flexibel opstellen. Maar doordat een hele provincie tijdelijk de deuren sloot voor deze ondernemers, volgden heel wat lokale besturen over heel Vlaanderen in dit spelletje paniekvoetbal. En ook al opent die provincie nu haar deuren, het is te laat. Wat afgelast is, kan niet op twee weken tijd opnieuw georganiseerd worden. Het lijkt bij meer dan 90 steden en gemeenten ondertussen wel op een opbod: “wie kan het meest annuleren op de kortste tijd”. Vlaanderen is een sterke speler in de internationale cultuur- en evenementenwereld, ook op lokaal niveau. We mogen hier trots op zijn. Gooi dit niet ondoordacht weg. Als het zo verder gaat, kunnen we een zomer vol festivals wel vergeten komende jaren. En niet door corona. De foodtrucks die hier een groot deel van hun inkomen vandaan halen, danken u alvast.
Lokale besturen, toon alsjeblieft dat jullie durven. Durf deze sector vol ondernemers aan de slag te laten gaan op een veilige, coronabestendige manier. Het onnodig annuleren van activiteiten maakt jullie beleid heus niet beter of veiliger. De virologen hebben nooit gepleit voor een culturele stilstand. En geef toe, wat houdt het meeste risico in: een spreiding van activiteiten en evenementen waardoor iedereen over heel Vlaanderen ergens kan genieten van een zomeravond en waar je via reservatiegegevens perfect aan contact tracing kan doen of allemaal anoniem samenklitten aan de zee? Ik zou het wel weten. Meer zelfs: betrek hen bij jullie activiteiten. Ze hebben de expertise om grote groepen mensen weg te leiden. Vraag het hen, en grote massa’s van mensen in stations zou je niet meer zien.
Een tijd geleden kwam het COVID Risk Model tot stand, waar alle organisatoren uit de cultuur- en evenementensector mee aan de slag gingen. Ze deden investeringen (ja, ook de niet-gesubsidieerde instellingen) om ons allemaal te kunnen laten genieten van hun werk. Maar nog voor deze matrix toegepast werd, werd deze afgevoerd samen met de vele plannen die de sector had. Als één stadsschouwburg in brand staat, worden toch ook niet alle zalen in Vlaanderen gesloten? Nee, die worden gecontroleerd op brandveiligheid aan de hand van modellen. Zo kunnen jullie ook de events controleren, zonder in het wilde weg alles te annuleren. Lokale besturen, ga daarom in dialoog met de sector en gebruik deze matrix. Zij deden al het nodige, nu jullie nog.
Laat toe wat veilig kan, verbied wat niet veilig is. Pas het COVID Risk Model toe. Meer vraagt de sector niet. De maatregelen zijn er, onze kunstenaars staan te trappelen. Laat ze dan ook starten. Doorbreek de sound of silence. Voor hun welzijn. Voor ieders welzijn.
Lies Geirnaert, nationaal bureau JONGCD&V