Ook uit navraag bij de kiezer zouden er alarmbellen moeten afgaan. De voornaamste reden waarom mensen op CD&V gestemd hebben, is uit gewoonte. Niet omdat ze overtuigd waren van de standpunten van de partij of de christendemocratische ideologie, neen. "We stemmen al heel ons leven op die partij en gaan dat nu niet plots meer veranderen." Aan het woord is de kiezer van de 20ste eeuw. Aangesloten bij de CM, de hele jeugd bij de Chiro en met dezelfde kiesintenties als de rest van de katholieke gemeenschap. Die van de 21ste eeuw kijkt anders naar de wereld. Hij of zij is volatiel, doet aan cherrypicking en wil soms een electoraal signaal uitsturen.

Nieuwe breuklijnen

Wie hoopt op gloriejaren met een beweging ter vervanging van een traditionele partij is eraan voor de moeite. Een partij of beweging heeft geen duurzame bestaansreden zonder gefundeerde ideologie. Dat heeft Bart De Wever (N-VA) beter dan een aantal van zijn partijgenoten begrepen.

Dat socialisten, liberalen en christendemocraten vandaag meer dan ooit op elkaar lijken, heeft helemaal niets te maken met het feit dat de sociale welvaartsstaat af is, zoals Joël De Ceulaer beweert. Het heeft alles te maken met partijen die gaandeweg in hun strijd om de volatiele kiezer hun ideologie zijn beginnen te verloochenen.

De enige manier om weer recht te kruipen, zal zijn door terug te grijpen naar de eigen recepten en daar ook te durven over communiceren. De wollige prietpraat achterwege te laten en de eigen 30 procent te overtuigen, in plaats van de volle 100 procent te ontgoochelen. Want vergis u niet, ook de nieuwe uitdagingen waar we voor staan, zullen ideologisch uitgevochten worden tussen conservatieven en progressieven. Of tussen socialisten, liberalen en christendemocraten. En ook op de nieuwe breuklijn tussen een open en een gesloten samenleving is er meer plaats op de bandbreedte dan enkel voor de extremen.

Waar liberalen migratie vanuit een economisch perspectief moeten toejuichen en vanuit een maakbaarheidsdenken het belang van integratie moeten relativeren, is die liberale visie vandaag totaal onbestaand. Ook christendemocraten zouden weinig moeite moeten kennen om zich te positioneren. Met het conservatisme als ideologische voorvader hoort CD&V niet te geloven in een maakbare samenleving. Verplichte inburgeringscursussen en een opvolging van het taalniveau zijn dan onontbeerlijk. Dat het wachten was op anderen om dat punt te maken, daar moet men de nodige lessen uit trekken. Zonder in lightversies te vervallen. Respect voor levensovertuigingen en solidariteit is minstens even kenmerkend voor de christendemocratie. Dat betekent soms tegen de stroom in varen. Het is dat, of verdrinken in de stroom.

Populisten

Daarenboven slepen we nog wat uitdagingen uit de twintigste eeuw mee. Heel wat socio-economische uitdagingen zullen de komende jaren ideologisch uitgevochten blijven worden. Of de bandwerker wiens bedrijf net over de kop ging binnen de twee jaar werk moet vinden of op zijn kin moet kloppen. Hoeveel een levensjaar kost voor Novartis en voor de samenleving. Of de privatisering van de spoorwegen nuttig is en welke rol vakbonden spelen.

Indien traditionele partijen dergelijke vraagstukken niet ideologisch beantwoorden, geven ze populisten een vrijgeleide om alles op gevoel te beslissen. In de huidige context kan dat gevoel niet altijd even wenselijk zijn. Veel zal afhangen van hoezeer de huidige politici van de traditionele partijen nog geloven in hun eigen ideologie. "Alleen wie gelooft zal gered worden." Alles komt terug, ook de Bijbel zo blijkt.