Inleefreis Libanon
7 januari 2019
JONGCD&V op inleefreis naar Libanon
Na meer dan een half jaar werken en leven in Irak en een handvol reizen naar andere landen in de regio, waaronder de inleefreis van JONGCD&V in 2012 naar Israël en de Palestijnse Gebieden, zou je misschien kunnen denken dat ik ondertussen het Midden-Oosten wat begin te kennen. Toch is niks minder waar: in dit stuk van de wereld, waar zoveel geschiedenis samenkomt en cultuur en religie wordt gedeeld, heeft elk land, elke regio en elke bevolkingsgroep desondanks haar eigen kenmerken. Het Midden-Oosten ben ik bijgevolg eerder beginnen zien als een geografische en geopolitieke denominatie, dan wel een benoeming van sociaal-culturele uniformiteit.
Om die reden was ik dan ook benieuwd om Libanon te ontdekken, een klein land aan de Middellandse Zee met een bruisende hoofdstad – mede ten gevolge van de Franse invloed en aanwezigheid sinds eeuwen ook wel het Parijs van het Midden-Oosten genoemd. Ook omwille van de enorme vluchtelingenproblematiek waarmee het land kampt, leek het ook een gepaste locatie voor een JONGCD&V-inleefreis. Met goedkeuren van onze voorzitter Sammy, die zelf ook de tijd nam de reis mee te maken, trok op 1 december een elfkoppige delegatie vanuit Brussel naar Beiroet. Brussel vergat iedereen overigens snel: het verkeer in Beiroet is nog van een ander kaliber. Veel (stilstaande) wagens, brommers en busjes, constant getoeter en gezwaai. Bruisend en best intimiderend in sommige straatjes. Het Parijse karakter van de stad merk je echter niet alleen hieraan: mooie gebouwen en lanen sieren de hoofdstad en her en der daadwerkelijk een boulangerie. De croissant neem je dan met een Turkse koffie: de Franse invloed voor het einde van de Eerste Wereldoorlog werd er gedoogd door de Ottomanen, die eeuwenlang de regio beheersten.
De activiteiten tijdens onze week in Libanon waren erg divers. Het doel van een inleefreis is dan ook een doorslag van de samenleving te ontdekken: het sociaal-culturele weefsel bevatten en een politiek-institutionele analyse te maken, met reflectie en terugkoppeling naar ons eigen Belgische bestel. Migratie was natuurlijk een belangrijk thema. Zo bezochten we het vluchtelingenkamp Barr Elias op een twintigtal kilometer van de Syrische grens, waar zo’n honderdduizend Syrische vluchtelingen opeengepakt in tenten sinds het uitbreken van de Syrische burgerloog in 2011 zo goed als mogelijk proberen te overleven. Een emotioneel moeilijk moment wanneer we een jonge moeder bezochten van wie enkele kinderen met mentale en fysieke kenmerken te kampen hadden. Blije kinderen, met een stralende glimlach. Maar geen gepaste opvang, geen aangepast beleid; enkel een tent en een kacheltje. We gingen ook op bezoek bij een Belgische NGO, Soutien Belge Overseas, die in eigen kleine schooltjes fantastisch werk levert om vluchtelingenkinderen van onderwijs te voorzien, in lijn met het Libanese curriculum. Er is te weinig capaciteit in Libanon om alle kinderen van onderwijs te voorzien, en het middenveld en internationale organisaties proberen die lacune op te vullen. Daarenboven worden in de publieke scholen de Libanese kinderen van de Syrische gescheiden: de eerste hebben ’s ochtends les (first shift), de tweede tijdens de namiddag (second shift). Het schooltje van Soutien Belge Overseas bevond zich in een appartementsgebouw in Beiroet. Het was een vierkamerappartement dat geleid werd door een handvol betaalde krachten en vele vrijwilligers. Omwille van het gebrek aan ruimte en het hoge aantal leerlingen – zo’n honderdvijftigtal- was het begrijpelijk slechts mogelijk om elk kind drie uur les te geven per dag. Roeien met de riemen… Het bezoek aan het vluchtelingenkamp aan de Syrische grens en het schooltje in Beiroet lieten ons toe een beter beeld te vormen van de realiteit op het terrein, na een voorstelling van het vluchtelingenbeleid van Libanon op het Ministerie van Sociale Zaken en gesprekken met verschillende parlementsleden. De theorie aan de praktijk toetsen is de beste manier om de daadwerkelijke impact en invloed van een gecoördineerd beleid te evalueren. Met een geschatte vluchtelingenpopulatie in Libanon van zo’n twee miljoen – de autoriteiten hebben na anderhalf miljoen de teller op stop gezet – op een land met slechts het dubbel aantal Libanezen, kunt u zich inbeelden welke constante sociale en economische druk er op de spreekwoordelijke ketel staat. Ondertussen is er discussie over vijftig asielaanvragen per dag in België, faut le faire.
"Het bezoek aan het vluchtelingenkamp aan de Syrische grens en het schooltje in Beiroet lieten ons toe een beter beeld te vormen van de realiteit op het terrein"
Later die week brachten we ook een bezoek aan de Belgische Ambassadeur verantwoordelijk voor de bilaterale relaties met Libanon en Syrië, de heer Hubert Cooreman. Een lang, aangenaam en interessant gesprek op de residentie van de Ambassadeur bracht ons heel wat bij over het geopolitiek-strategische belang van een stabiel Libanon en de bescheiden economische relaties die we momenteel met het land onderhouden. Net zoals België enkele jaren terug en wie weet binnenkort opnieuw, verkeert ook Libanon in een regeringsformatiecrisis, nu acht maanden na de verkiezingen. In tegenstelling tot in ons land valt er in de Libanese politiek echter met veel meer rekening te houden dan met het electoraat, politieke agenda’s of lobbygroepen. Zo weegt de religieuze component van de samenleving heel sterk door in de politiek, net zoals ook de sektarische, tribale structuren in de maatschappij erin doorschemeren. Voorgaande worden nog versterkt en aangejaagd door politieke, culturele, economische en militaire invloeden voornamelijk van de twee machtsentiteiten in de ruimere regio: Saudi-Arabië en Iran, om Rusland en Turkije zelfs niet te vernoemen. Voeg hieraan een burgeroorlog toe die woedde van 1975 tot 1990 en een Syrische overheersing die uiteindelijk onder grote internationale druk met een terugtrekking in 2005 eindigde en je krijgt een cocktail van netwerken, invloeden, eisen, belangen, overtuigingen en verwachtingen. Onder embargo praatten we met de Ambassadeur ook over de politieke situatie in Syrië, waar President Assad het jojo-effect over zijn positie in zijn voordeel aan het beslechten lijkt. Een moeilijk gegeven voor ons land, Europa en alle voorvechters van democratie en mensenrechten: de gevolgen van het omverwerpen van andere hardnekkige regimes en dictators in de regio, zoals Saddam Hoessein in Irak en Mouammar Khadaffi in Libië, is niet meteen een vruchtbare bodem gebleken voor stabiliteit, vrede of eerlijke verkiezingen. Enige realpolitik lijkt dus aangewezen; een middenweg om zo veel als mogelijk onze Belgische buitenlandbelangen te behartigen, binnen de krijtlijnen van onze democratische waarden en respect voor mensenrechten.
Natuurlijk was er ook tijd voor ontspanning: een fraaie wandeling langs de Corniche; het dagelijks herontdekken van dezelfde lokale culinaire specialiteiten; goede gesprekken gevoed door een occasioneel glas Libanese wijn; een bezoek aan de eeuwige en tot de verbeelding sprekende stad Byblos, waar zich het oudste nog operationele haventje ter wereld bevindt en restanten van de kruisvaarders nog steeds merkbaar zijn; een fantastische vista over Beiroet van op het standbeeld Our Lady of Lebanon; een duik in het avondleven met Libanese jongeren. Het was in álle opzichten een boeiende, indruk-wekkende inleefreis en dat was net de bedoeling. Na informatie, indrukken en belevenissen trokken we terug naar onze thuis of werkplek, gespijsd met nieuwe inzichten en stof tot nadenken. Het was me een genoegen om deze reis te mogen organiseren voor een enthousiaste, geïnteresseerde en geëngageerde groep JONGCD&V’ers die elk op zijn of haar manier de waarden en overtuigingen van de christendemocratie mee uitdragen. Gaat u volgende keer ook mee? 😊
Aanwezig op de inleefreis: Adeline Boucheé, Jan Vanderstraeten, Axel Geerts, Nathalie Lambrecht, Anton De Ryckere, Wino Debruyne, Cas Vanommeslaeghe, Romi Soors, Roderik De Turck, Sammy Mahdi, Bert Segier
bert@jongdenv.be
bertpolitiek@gmail.com
@BGravitas
Inleefreis Libanon
