Democratie & Staatsstructuur

JONGCD&V vraagt de opkomstplicht voor het lokaal en provinciaal niveau
te herstellen.
JONGCD&V pleit ervoor dat de gouverneur niet langer benoemd of afgezet
wordt door de Vlaamse Regering, maar dat deze met meerderheid van de
stemmen verkozen wordt door het Vlaams Parlement.
JONGCD&V pleit voor de herinvoering van het zogenaamde ‘panacheren’
op lokaal niveau: een kiezer kan voortaan stemmen voor kandidaten van
verschillende partijen.
JONGCD&V pleit voor een gedeeltelijke federale kieskring waardoor de
grendelgrondwet en alarmbelprocedures kunnen verdwijnen.
JONGCD&V gelooft niet in deliberatieve organen gebaseerd op lotingen of
andere experimenten gestoeld op willekeur of toeval. Democratische
vernieuwing moet respect hebben voor de democratische traditie van
vertegenwoordiging en brede participatie in verkiezingen.
JONGCD&V pleit voor een grote staatshervorming, waarbij de focus ligt op een gezonde begroting, een modernisering van het Rijnlandmodel en de sociale zekerheid (denk aan pensioenen, uitkeringen...). Concreet pleit JONGCD&V voor een responsabilisering van elk bestuursniveau en een grotere fiscale autonomie voor de deelstaten.
JONGCD&V pleit voor de volledige regionalisering van arbeidsmarkt en gezondheidszorg.
JONGCD&V pleit voor de Senaat als de ontmoetingsplaats van de deelstaten. De homogene bevoegdheden binnen de deelstaten spiegelen zich in de werkzaamheden van de Senaat.
Omwille van nabijheid, gedragenheid en het gevoel van verbondenheid die
gepaard gaan met de lokale identiteit, verzet JONGCD&V zich tegen het
opleggen van verplichte fusies.
De volksvertegenwoordiging, de wetgevende macht, als
vertegenwoordigers van de burgers, vormt het kloppende hart van de
democratie. JONGCD&V wil de wetgevende macht herwaarderen en meer
vrijheid geven. Zogenaamde ‘zwijgakkoorden’ of volgzaamheid aan de regering
of partijen zijn vandaag te veel de regel.
Het statuut van parlementsleden moet transparanter worden en beter
aansluiten bij de andere soorten statuten. De onbelaste onkostenvergoeding
moet afgeschaft worden.
We maken komaf met het huidige systeem van de uittredingsvergoedingen.
Deze moeten omgezet worden naar een systeem van een opzegregeling. Een
parlementslid dat ermee stopt, heeft in het nieuwe systeem dan wel recht op
een werkloosheidsuitkering.

bron: 'De 100'-Congres (2023)

Afschaffen recht extra parlementair medewerker

JONGCD&V pleit voor het afschaffen van het recht op een extra parlementair medewerker van een persoon die niet langer deel uitmaakt van een regering en terug een parlementair mandaat opneemt.

Bron: Ideologisch Congres (2021)

Hervorming partijdotaties

JONGCD&V pleit voor een verlaging van de partijdotaties, en baseert de verdeelsleutel op basis van de percentages die partijen behalen bij de regionale en federale verkiezingen, waarbij een partij minstens 2% moet halen om aanspraak te maken op financiering.

Bron: Ideologisch Congres (2021)

Opkomstplicht

JONGCD&V pleit voor het herinvoeren van de opkomstplicht bij de lokale verkiezingen en het behoud van de opkomstplicht bij verkiezingen op alle andere beleidsniveaus. 

Bron: Ideologisch Congres (2021)

Geen samenvallende verkiezingen

JONGCD&V pleit ervoor dat er geen samenvallende verkiezingen worden georganiseerd voor de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen.

Bron: Ideologisch Congres (2021)

Parlementaire hearing voor kandidaat-ministers

JONGCD&V pleit voor het inrichten van een parlementaire hearing voor ministers die ingezworen willen worden, naar analogie met het systeem van de EU. De kandidaat-minister verschijnt voor de parlementaire commissies van haar of zijn toegekende portefeuille. Wanneer een ministerpost meerdere commissies betreft, vindt er een gezamenlijke hoorzitting plaats. De parlementsleden van de commissie ondervragen de kandidaat-minister en testen op haar of zijn algemene competentie als de geschiktheid voor de portefeuille.

Bron: Ideologisch Congres (2021)

Tijdstabel bij regeringsvorminig

JONGCD&V pleit voor een duidelijke tijdstabel bij de regeringsvorming. Indien negen maanden na de verkiezingen geen regering het vertrouwen heeft gekregen in het parlement, wordt naar Brussels model een afspiegelingsregering voorgelegd aan het parlement, indien deze afspiegelingsregering geen meerderheid bekomt worden automatisch nieuwe verkiezingen uitgeschreven.

Bron: Ideologisch Congres (2021)

Voorzitter uit oppositie

JONGCD&V pleit voor invoeren het verkiezen van de voorzitter uit de oppositie van de Kamer, het Vlaams Parlement en de senaat zodat deze ten volle de belangen van de volksvertegenwoordigers kan bewaken. Elke oppositiepartij schuift hiervoor een kandidaat naar voren.

Bron: Ideologisch Congres (2021)

Transparantie partij-uitgaven

JONGCD&V pleit voor transparantie in partij uitgaven. Partijen zijn verplicht om jaarlijks te publiceren hoe ze hun dotatie besteden met duidelijk overzicht welk aandeel gaat naar social media, studiedienst, personeel...

Bron: Ideologisch Congres (2021)

Duidelijk statuut voor volksvertegenwoordigers

JONGCD&V pleit om volksvertegenwoordigers een duidelijk statuut te geven. Momenteel is het sociale en juridische statuut van parlementsleden niet duidelijk, waardoor onzekerheid over de functie bestaat. Met het invoeren van een gedegen sociaal statuut, kunnen bijzondere privileges zoals de onbelaste onkostenvergoeding en de uittredingsvergoeding ook uitgefaseerd worden.

Bron: Ideologisch Congres (2021)

Vlaamse en federale kieskring

Naast de huidige indeling in provinciale kieskringen wil JONGCD&V voor 10% van de zetels van het betrokken parlementair orgaan zowel een federale kieskring voor de Kamer als een Vlaamse kieskring voor het Vlaams Parlement. Zij blijft ook ijveren voor een Europese kieskring van 10% voor het Europees Parlement.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Europese verkiezingen

JONGCD&V wil de legitimiteit van het Europees Parlement versterken:

· Wij pleiten voor de introductie van een Europese kieskring met transnationale lijsten, in eerste instantie voor een klein deel van de parlementszetels. Dit moet de aanzet zijn tot een pan-Europese campagne met duidelijke Europese strijdpunten en tot de verdere uitbouw van de Europese partijen. Daarnaast moet verder gestreefd worden naar eenvormige verkiezingsprocedures bij de Europese verkiezingen.

· De kandidaten voor het Commissievoorzitterschap moeten zich op deze lijsten laten verkiezen.

Bron: NR Europa (2014)

Referenda en agendarenda

JONGCD&V wil vooral inzetten op alternatieve vormen van burgerparticipatie die deliberatiever zijn dan traditionele referenda.

JONGCD&V vraagt een verplichting voor de overheid om objectieve informatie te verstrekken bij referenda evenals toezicht op de vraagstelling en informatieverstrekking door onafhankelijke experts.

Via petities moeten burgers op alle bestuursniveaus op een toegankelijke wijze onderwerpen op de politieke agenda kunnen zetten, waarna op zijn minst een debat over het thema in het betrokken orgaan moet volgen. JONGCD&V noemt dit agendarenda.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Toekomst van de Senaat

JONGCD&V pleit voor een hervorming naar een Senaat 3.0, als een verbindend orgaan voor de verschillende deelstaatparlementen dat degelijk functioneert. De Senaat krijgt een beperkt aantal concrete bevoegdheden, voornamelijk toegespitst op toekomstige institutionele hervormingen, de herziening van de Grondwet en de bijzondere wetten, de goedkeuring van gemengde verdragen, het voorbereiden van samenwerkingsakkoorden en goedkeuren van gezamenlijke wetgeving.

De Senaat komt enkel nog samen op verzoek van 1/4de van de leden.

De coöptatie van 10 senatoren wordt afgeschaft. De Senaat zal dus enkel nog bestaan uit 50 deelstaatsenatoren.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Richtsnoeren van bevoegdheidsverdeling

JONGCD&V pleit voor herfederalisering van de geluidsnormen, buitenlandse handel, klimaat, energie en ontwikkelingssamenwerking. De nadruk moet liggen op het vermijden van versnippering evenals het verhogen van efficiëntie en transparantie. Homogene bevoegdheidspakketten zijn het streefdoel.

Om een joint-decision trap te vermijden, raadt JONGCD&V aan om bij defederalisering van bevoegdheden de verplichting tot het sluiten van samenwerkingsakkoorden te vermijden. Indien dat laatste niet mogelijk is, blijft de bevoegdheid in principe best federaal of moet ze worden geherfederaliseerd. Vrijwillige samenwerking en constructief samenwerkingsfederalisme blijven het uitgangspunt.

JONGCD&V schuift het innovatieve idee naar voor om in de Grondwet de mogelijkheid op te nemen voor de deelstaten om na gezamenlijk akkoord vrijwillig bepaalde bevoegdheden opnieuw over te dragen aan het federale niveau. Zo kan de normale, rigide procedure worden vermeden indien de verschillende deelstaten een herfederalisering nuttig achten.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Decumul

Voor verkozen politici komt er een (politieke) decumul bij een nationaal mandaat (geen combinatie met een ander uitvoerend politiek mandaat)

Bron: NR WIJ-Congres (2016)

De rol van de provincies als intermediair bestuursniveau

De provincies moeten hun rol als intermediair bestuur tussen de gemeenten en de Vlaamse overheid op het vlak van de grondgebonden bevoegdheden zo goed als mogelijk uitoefenen. Het provinciebestuur voert een gebiedsgericht beleid, zet maximaal in op het ondersteunen van gemeentebesturen en streeft naar interbestuurlijke kennisuitwisseling. Persoonsgebonden bevoegdheden kunnen terug naar de provincies vloeien.

JONGCD&V pleit voor een jong, transparant en democratisch verkozen provinciaal bestuursniveau, met 1/3de jongeren op elke provinciale kieslijst en minstens 1 jongere in de top 3.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Particratie, rol van parlementsleden en lokale verkiezingen

JONGCD&V vraagt een versterking van de rol en vrijheid van het parlement en de individuele volksvertegenwoordigers.

JONGCD&V pleit voor voldoende rotatie in leidinggevende mandaten binnen de partij om innovatie en nieuw talent kansen te geven, onder meer door een beperking van het nationaal partijvoorzitterschap tot maximaal drie termijnen van drie jaar.

Uit respect voor de stem van de burger ijvert JONGCD&V ervoor dat de lijststem niet meer ten goede komt aan de eerste plaatsen op de lijst.

Bron: Congres BEwatch (2017)

De grondwetsherzieningsprocedure

De huidige grondwetsherzieningsprocedure in artikel 195 van de Grondwet vormt een goede waarborg tegen willekeur en overhaaste beslissingen. Deze waarborg is essentieel en mag niet worden ontdoken, zoals 'de truc' in de zesde staatshervorming. Voor JONGCD&V mag artikel 195 van de Grondwet enkel in de herzieningslijst worden opgenomen met een tweederdemeerderheid.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Stemrecht op zestien jaar

JONGCD&V pleit voor het invoeren van stemrecht vanaf zestien jaar en stemplicht vanaf achttien jaar.

Bron: NR Jeugd (2016)

Monarchie en dotaties

JONGCD&V is voorstander van een protocollaire invulling van de monarchie. Zij pleit voor een aanpassing van de Grondwet in de zin dat de koning federale wetten en besluiten niet langer moet ondertekenen. De intermediaire rol van de Koning bij regeringsonderhandelingen kan wel worden behouden.

Daarnaast dienen vanaf 2018 de dotaties beperkt te worden tot het staatshoofd, het afgetreden staatshoofd en de kroonprins(es), op voorwaarde dat de overige leden van het koningshuis de vrijheid krijgen om zich professioneel te engageren.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Openbaarheid van bestuur en leesbaarheid van regelgeving

JONGCD&V vraagt een betere regeling van de actieve en passieve openbaarheid van bestuur en een duidelijke sanctionering bij inbreuken door de overheid.

JONGCD&V pleit voor gebruiksvriendelijkere zoekmachines van het Vlaamse en federale parlement, die ook informatie moeten bevatten over het individuele stemgedrag van de parlementsleden.

De invoering van een verplichte, voorafgaande taalscreening moet de leesbaarheid van regelgeving verhogen. Naast de algemene, technische ‘Memorie van toelichting’ bij de wetgeving, moet regelgeving ook een toegankelijke, verkorte ‘Memorie van toelichting voor de burger’ bevatten.

JONGCD&V vraagt een verscherping van de regels van goed bestuur voor intercommunales en gemeentelijke rechtspersonen waarin de overheid betrokken is, een grondige audit van deze rechtspersonen, een beperking van betaalde mandaten voor mandatarissen tot 3 (bij voorkeur niet-betalend en hoogstens toekenning van beperkte zitpenning) en de invoering van een bovengrens op inkomsten uit publieke mandaten voor parlementsleden.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Artikel 35 van de Grondwet: volwaardige Copernicaanse omwenteling

Bij een volgende staatshervorming moet artikel 35 van de Grondwet in werking treden. De residuaire bevoegdheden komen op dat moment toe aan de deelstaten en de federale overheid heeft dan enkel toegewezen bevoegdheden. In plaats van bij de volgende staatshervorming te onderhandelen over wat beleidsmakers niet meer samen willen doen op federaal niveau, moeten dit een positief verhaal worden over wat de deelstaten wel nog samen willen doen.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Overheidssanering en staatsschuld

JONGCD&V pleit ervoor om de deelstaten een fictief deel van de historische federale staatsschuld voor hun rekening te laten nemen. Het is immers in het belang van elke Vlaming dat de deelstaten medeverantwoordelijkheid en medezeggenschap krijgen in het beheersen van de staatsschuld.

De deelstaten bepalen zelf hun saneringsinspanningen voor de staatsschuld om zo de financiële autonomie van de deelstaten te vrijwaren. Ze zijn tegenover hun inwoners verantwoordelijk voor de sanering, alsook voor de rentelasten van hun deel.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Burgerparticipatie: experimenteren op lokaal niveau met loting

JONGCD&V ijvert voor een minder gepolitiseerde samenstelling van lokale adviesraden, waarbij de nadruk komt te liggen op inhoudelijke expertise van de leden en burgerparticipatie.

JONGCD&V wil experimenteren met gemeentelijke commissies en adviesraden via loting aanvullen met niet-verkozen burgers. Daarenboven roept JONGCD&V lokale besturen op om te werken met brainstormgroepen over concrete topics, bestaande uit gelote burgers. Deelname moet daarbij berusten op vrijwilligheid.

JONGCD&V ijvert voor de invoering van e-voting op lokaal niveau.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Brussel: interne staatshervorming

De Brusselse overheid kan slagkrachtiger en klantgerichter worden door de volgende maatregelen:

· Versteviging van het centrale (gewestelijke) bestuursniveau

· Hertekening van de gemeentegrenzen en oprichting van wijkantennes

· Eenmaking van de politiezones en ontwikkeling van een gecoördineerd veiligheidsbeleid door het gewest

· Inkanteling van OCMW’s en versterking van samenwerking tussen de gemeenten

· Afsluiten van samenwerkingsakkoorden tussen de gemeenschappen en het Brussels gewest over kernbevoegdheden.

JONGCD&V wil de Brusselse overheid dichter bij de burger brengen door de volgende initiatieven:

· De invoering van een wijkloket en invoering van Engels als bijkomende onthaaltaal

· Verdere investeringen in digitale publieke dienstverlening via Irisbox

· Opstart van het ambitieus project “Brussel uit Buurten”, waarbij de honderd wijken van Brussel elk een wijkambassadeur krijgen

· Invoering van één overzichtstabel bij de gewestverkiezingen met alle Nederlandstalige én Franstalige lijsten, waarbij de Brusselaar niet langer eerst een taalgroep moet kiezen

· Uitbreiding van migrantenstemrecht in alle gewesten

De Brusselse overheid moet transparanter en efficiënter omgaan met overheidsmiddelen:

· Vanaf 2019: afslanking van de Brusselse kabinetten in Brussel tot max. 25 voltijdse equivalenten, stopzetting van de betaling van medewerkers van ex-ministers, beperking persoonlijke medewerkers van Brusselse parlementsleden tot één

· Aanzienlijke vermindering van het aantal mandatarissen in de gemeenteraden en schepencolleges

· Verscherping van de regels van goed bestuur voor gemeentelijke vzw’s en intercommunales

· Grondige audit van de talloze vzw’s van Stad Brussel

· Beperking van betaalde mandaten voor mandatarissen tot 3 van Stad Brussel (bij voorkeur niet-betalend en hoogstens toekenning van beperkte zitpenning)

· Invoering van bovengrens op inkomsten uit publieke mandaten voor parlementsleden

· Exclusieve toewijzing van federale investeringen voor de hoofdstedelijke rol van Brussel aan het Brussels Gewest, gemeenten kunnen niet langer beschikken over gelden uit deze fondsen

· Oproep aan de Vlaamse Gemeenschap voor extra investeringen in Brussel via bevoegdheden die de Brusselse jeugd ten goede komen (bv. onderwijs, jeugdwerk en kinderopvang), inzetten op behalen van de 30% Brusselnorm

Bron: Congres BEwatch (2017)

Burgerparticipatie van investerings- en infrastructuurprojecten

JONGCD&V pleit ervoor om de burger beter en vroeger te betrekken bij projecten, namelijk op het moment dat alternatieven nog op tafel liggen. Er moeten gepaste structuren en voorzieningen zijn om voldoende met de burger in interactie te kunnen treden.

Indien een conflict alsnog uitmondt in een juridische procedure, moet de rechter de louter juridisch-formele aspecten overstijgen. Hij moet effectief luisteren naar de partijen en op zoek gaan naar het onderliggende conflict. De rechter moet ook meer inzetten op alternatieven zoals bemiddeling eerder dan de loutere vernietiging van bestuurshandelingen. Daarnaast is er nood aan een verdere verruiming en verfijning van de uitspraakbevoegdheden van de bestuursrechter.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Internetconsultatie voor regelgeving

De wetgever moet het voor de bevolking mogelijk maken om online te reageren op bepaalde wetsinitiatieven met een belangrijke maatschappelijke impact.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Wijk- en dorpsbudgetten voor burgers

JONGCD&V pleit voor de oprichting van een intergemeentelijke taskforce voor het opstellen van een handleiding met best practices om gemeenten te faciliteren bij het proces van een burgerbudget. Dit moet leiden tot een decretaal basiskader om zo enkele waarborgen, zoals inclusiviteit via het organiseren van een voortraject, en uniformiteit te garanderen.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Preambule bij de Grondwet?

JONGCD&V is geen voorstander van de opname van een preambule in de Grondwet.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Lokale kinder- en jeugdparticipatie

JONGCD&V wil jongeren actiever betrekken bij lokale beleidsbeslissingen die een invloed op hen hebben door een bredere participatie en een betere communicatie via de ontwikkeling van een participatie-app-en website. Naast inzetten op moderne, digitale kanalen blijft het van belang om jongeren persoonlijk aan te spreken.

Bron: Congres BEwatch (2017)

Ambtenaren, vergrijzing en staatshervorming

JONGCD&V stelt voor om de deelstaten bevoegd te maken voor de pensioenen van hun eigen ambtenaren (incl. onderwijs) en de bijhorende middelen over te dragen van de federale overheid naar de deelstaten. Hierbij moeten de nodige overgangsmaatregelen worden voorzien (op het vlak van verworven rechten). Hierdoor komt een logischere bevoegdheidsverdeling tot stand. De voorgestelde bevoegdheidsoverdracht heeft tot gevolg dat de toekomstige vergrijzingskost ook deels een verantwoordelijkheid wordt van de deelstaten, wat bijdraagt tot gezondere overheidsfinanciën.

Bron: Congres BEwatch (2017)